Mehmet Âkif ve Ali Rifat’ın Kayıp Opereti Gün Yüzüne Çıktı

Mehmet Âkif Ersoy’un yazdığı ve Ali Rifat Çağatay’ın bestelediği “Köse İmam Opereti” İTÜ TMDK öğretim görevlisi Hüseyin Kıyak tarafından gün yüzüne çıkarıldı. Mehmet Âkif’in doğumunun 150. yıldönümü dolayısıyla, bestelenişinin 100. yılında ilk kez sahnelenen operet, dinleyicilere duygulu anlar yaşattı.

Mehmet Âkif Ersoy’un yazdığı ve İstiklal Marşı’nın ilk bestekârı Ali Rifat Çağatay’ın bestelediği Köse İmam Opereti, İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Müziği Devlet Konservatuvarı (İTÜ TMDK) öğretim görevlisi Hüseyin Kıyak tarafından Brüksel’de bulunarak gün yüzüne çıkarıldı.

23 Aralık 2023 tarihinde Zeytinburnu Kültür ve Sanat Merkezi’nde bestelenişinin 100. yılında ilk kez sahnelenen operet, İstiklal Marşı şairi Mehmet Âkif Ersoy’un doğumunun 150. yıldönümünde dinleyicilere duygulu anlar yaşattı.

“Musikinin asrî prensi” ile “İstiklâl Marşı şairi”nin buluşması…

Eserin sahnelenmesinden önce, hem Ali Rifat Çağatay’ın hem de Mehmet Âkif Ersoy’un anıldığı konuşmalar yer aldı. “Musikinin asrî prensi” olarak gördüğü Çağatay’ın Türk makam müziğindeki özel konumuna dikkat çeken İTÜ TMDK öğretim üyesi ve İTÜ OTMAG Koordinatörü Prof. Dr. Nilgün Doğrusöz, konuşmasında şu cümlelere yer verdi:

“İTÜ bünyesinde kurulan Osmanlı Türk Müziği Çalışma Grubu’nun ilk yayını, Ali Rifat’ın torunu Alp Altıner yoluyla bize ulaşan evraktan yola çıkarak hazırladığımız bir çalışmaydı. Ali Rifat Çağatay’ın bestelerini derleyen bu eserde evraklardan yola çıkarak, 50 kadar eseri bir araya getirdik. Ancak o kitaba, bir tane eseri koymadık, o da Köse İmam Opereti. Çünkü elimizde tam metni yoktu. Elimizdeki iki nüsha da yarımdı. O eserin, bugün Hüseyin Kıyak tarafından tam metninin bulunması ve sahnelenmesi heyecan verici.”

“Operet, Ali Rifat ve Mehmet Âkif’in dostluğunun ürünü…”

İTÜ TMDK öğretim görevlisi Hüseyin Kıyak ise, Prof. Dr. Doğrusöz ve ekibinin çalışmalarının Çağatay ile ilgili literatürde büyük bir boşluğu doldurduğuna dikkat çektikten sonra, operetin tam metninin bulunuş hikâyesini anlattı:

“Bu eseri, Ali Rifat Çağatay ve Mehmet Âkif Ersoy’un dostluğunun bir ürünü olarak değerlendirmek gerekir. Daha önce Âkif’in “İstiklâl Marşı”, “Bülbül” ve “Ordunun Duası” şiirlerini bestelediğini bildiğimiz Ali Rifat’ın Köse İmam Opereti  bestesi ise kayıptı. Prof. Dr. Doğrusöz ve ekibinin yarım olduğu için çalışmalarına almadığı bu eserin tam metnini, Ali Rifat Çağatay’ın himayesinde yetişen kadın bestekârlar Enise Can ve Fulya Akaydın’ın Brüksel’deki evrakları arasında buldum.”

Gece boyu süren etkinlikte, İTÜ TMDK mezunu İhsan Özer’in şefliğindeki orkestra, Mehmet Âkif’in şiirlerini Ali Rifat’ın besteleriyle icra ettikten sonra, Köse İmam Opereti, usta oyuncuların performansıyla sergilendi.