Medyanın Gözünden İTÜ’deki Bilimsel Araştırmalar ve Projeler

İTÜ’de 2024-2025 Güz Dönemi’nde medyada ilgi gören ve çeşitli yönlerden toplumsal katkılarıyla dikkat çeken çeşitli bilimsel araştırmaları ve projeleri sizler için derledik.

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) 2024-2025 Akademik Yılı’na 2015 Nobel Kimya Ödülü sahibi bilim insanı Prof. Dr. Aziz Sancar’ın açılış dersiyle başlamıştı. İTÜ’nün “sorumluluk ve etki odaklı bir araştırma üniversitesi” olma vizyonunun daha fazla güçlendiği bir güz dönemi geride kaldı.

Toplum için bilim üretmenin yanı sıra toplumla birlikte bilim üretmeyi amaçlayan İTÜ akademisyenleri ve öğrencilerinin 2024-2025 Güz Dönemi’nde sürdürdüğü birçok bilimsel araştırma ve proje medyada dikkat çekti.

İTÜ öğrencilerinin proje/teknoloji takımlarında ürettikleri başarılı araçlar

İTÜ Pars Roket Takımı, geliştirdikleri “İstikbal” roketiyle Türkiye’de hibrit roket motorunu öğrenci seviyesindeyken geliştiren ve başarılı bir şekilde fırlatmasını yapabilen ilk ekip oldu. Pars Roket Takımı aynı zamanda roketin neredeyse tüm parçalarını kendileri üreterek %90 yerlilik oranına ulaştı.

İTÜAPİG TECH Takımı, dostu düşmanı ayırt edebilen ve atış kararını kendi verebilen bir yazılım geliştirdi. ‘Agile Hunter’ adındaki bu sistem, İtalya’nın başkenti Roma’da 22-23 Kasım tarihlerinde düzenlenen Uluslararası Fibonacci Robot Olimpiyatları-Dünya Şampiyonası’nda ikinci oldu. Takım, Kanal D’ye projeleri ve amaçları hakkında bilgi verdi.

İTÜ Gökbörü Takımı, TEKNOFEST 2024 Dikey İnişli Roket Yarışması’nda şampiyonluğa ulaşmıştı. TRT Haber, “Milli Teknoloji Hamlesi”nden ilham alan İTÜ Gökbörü Takımı’nın atölyesine konuk oldu. Gökbörü, yürüttükleri “Atlas” ve Kozalak” projeleri hakkında da bilgiler verdi.

Bilimsel projelerde dijital ve yeşil dönüşüm etkisi

AA Çevre Haberleri Müdürlüğü Yeşilhat ve İTÜ işbirliğinde, akademisyen ve öğrencilerin katılımıyla gerçekleştirilen etkinlikte iklim değişikliği başta olmak üzere çevre sorunları ve bu sorunların aktarılmasında medyanın rolü ele alındı. Etkinlik kapsamında öğrenciler sorular yöneltti.

İTÜ Arı Teknokent iş birliğinde iki yıl önce anne karnındaki bebekte Down sendromunun yapay zekâyla tespit edilebilmesi için çalışma başlatılmıştı. Arş. Gör. Dr. Abdulkerim Çapar, proje hakkında AA’ya bilgi verdi. Arş. Gör. Dr. Çapar, İstanbul’daki şehir hastanelerinde kullanılmaya başlanan ve tümüyle yerli olan sistemin tanı sürecini kısalttığını ifade etti.

İTÜ Bilişim Enstitüsünden bilim insanları ile İTÜ Arı Teknokent bünyesindeki araştırmacılar, kanserli hücrelerin yapay zekâyla tespit edilebilmesi için 2015 yılında ortak çalışma başlatmıştı. Öğretim üyemiz Prof. Dr. Behçet Uğur Töreyin, AA muhabirine yaptığı açıklamada, çeşitli kanser türleri için özelleşmiş görüntü analiz yöntemlerinin çeşitli hastanelerinde kullanılmaya başlandığını belirtti.

Prof. Dr. Gülşen Eryiğit başkanlığında Doğal Dil İşleme Araştırma Grubu tarafından yabancıların Türkçe kullanım hatalarının yapay zekâyla tespit edilmesi ve düzeltilmesi amacıyla yürütülen çalışmalar hakkında AA ile bilgiler paylaştı. Prof. Dr. Eryiğit, Türkçe öğreniminde büyük bir atılım sağlanmasına olanak tanıyan yapay zekâ yazılımının İTÜ bünyesinde bilim insanları tarafından yerli olarak geliştirdiğini vurguladı.

TerrArctic Mega Hibe Projesinin Bilimsel Direktörü ve Lideri Prof. Dr. Orhan İnce, Kuzey Kutbu'na yakın bölgelerde donmuş toprakların erimesinin yol açtığı sorunlar hakkında AA’ya bilgi verdi. İklim değişikliğinin getirdiği sorunları şu anda Kuzey Kutup bölgesinin bilfiil yaşadığına dikkat çeken Prof. Dr. İnce, kurtuluş yolu olarak fosil yakıtların tamamen ortadan kaldırılmasını, kullanımının kısıtlanmasını ve temiz, yenilebilir enerjiye geçişi işaret etti.

İTÜ Mimarlık Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Sema Alaçam, geleneksel yapı malzemesi olan kerpici modernize ederek, sıkıştırılmış toprak tekniği kullanan projesi kapsamında İTÜ öğrencileri, mezunları ve gönüllülerle Malatya’da 6 Şubat 2023’te evini kaybeden bir depremzede için depreme dayanıklı kerpiç ev inşa etti. “Emine Teyze” adını verdikleri kerpiç konut projesi hakkında DHA’ya açıklamalarda bulunan Doç. Dr. Alaçam, dayanıklı ekolojik ve ekonomik çözüm sunan sıkıştırılmış toprak yapıların, hızlıca ölçeklendirilebilir, farklı bölgelerde barınma sorunun cevap verebilecek potansiyel taşıdığına dikkat çekti. Doğanşehir Belediye Başkanı Mehmet Bayram ise sıkıştırılmış topraktan ev inşasını Doç. Dr. Alaçam ile devam ettirmek istediklerini belirtti.

İTÜ Afet Yönetimi Enstitüsü öğretim üyesi Doç. Dr. Ömer Ekmekcioğlu, 2024 yılı TÜBA GEBİP ödülü kazanan çalışması hakkında AA’ya bilgi verdi. Doç. Dr. Ekmekcioğlu, projeyi geliştirip, Türkiye'nin ilçe bazlı sel risk haritasını çıkarmayı ve su baskınlarına karşı anlık verilerin işlendiği erken uyarı sistemi oluşturmayı amaçlıyor. Böylece seller ve su baskınlarında meydana gelen can ve mal kayıplarının önüne geçilmesi hedefleniyor.

İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tolga Görüm'ün yürütücülüğündeki ekip, afetlerin ardından oluşabilecek ardışık tehlikeleri inceleyip yorumlayan, kısa adı "DANGER" olan yapay zekâ destekli yazılımın üzerinde çalışıyor. Prof. Dr. Görüm, AA’ya İTÜ'lü bilim insanlarının yapacakları bu çalışma bir ilk olma özelliğini taşıdığını ve elde edilen sonuçların AFAD'ın Afet Risk Azaltma Sistemi’ne entegre edileceğini ifade etti.