20 Mar 2025

Akdeniz’de Gelecekte Yağışlar Azalmasa Bile Kuraklık Artabilir

İTÜ’den Doç. Dr. İsmail Dabanlı’nın dâhil olduğu uluslararası bir araştırma ekibi tarafından ortaya konulan geniş kapsamlı çalışma, Akdeniz bölgesindeki iklim dinamiklerini ve yağışların durumunu inceledi. Makale dünyanın en saygın bilim dergilerinden biri olan Nature’da yayımlandı.

Haber: İTÜ Medya ve İletişim Ofisi

 İTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. İsmail Dabanlı’nın yazarları arasında yer aldığı Nature’da yayımlanan bilimsel araştırma, Akdeniz’deki yağışların geçmişten bugüne nasıl değiştiğini, gelecekte neler olabileceğini ve bu değişikliklerin bölge üzerindeki etkilerini ele alıyor. Çalışmayla Akdeniz’deki yağışlar üzerinde atmosferik dinamiklerin insan kaynaklı etkilere göre daha baskın olduğu belirlendi.

Akdeniz’de yağışlar ve kuraklığa yönelik çelişkileri çözmeye yardımcı olan araştırma

En gelişmiş iklim modelleri, gelecekte Akdeniz’de yağışların ciddi şekilde azalacağını söylüyor. Bu görüşü destekler nitelikte, son yılları kapsayan gözlemlenmiş yağış verilerine dayanan çalışmalar, Akdeniz yağışlarında bir azalma olduğunu ve bu değişimin önemli bir kısmının insan kaynaklı etkilere bağlanabileceğini öne sürüyor. Buna karşın bazı bilim insanları atmosferdeki hava akımlarının uzun vadede sabit kaldığını ve yağışlardaki iniş çıkışların daha çok bu akımların yer ve zamanla değişmesinden kaynaklandığını savunuyorlar. Bu iki farklı görüş, Akdeniz’in çevresi, tarım ve ekonomi bakımından çok önemli olduğu için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğunu gösteriyor.

Doç. Dr. Dabanlı’nın içinde bulunduğu araştırma ekibi bu çelişkiyi ortadan kaldırmak 1871’den 2020’ye kadar olan 150 yıllık zaman aralığına baktı. Araştırma kapsamında 27 ülkeden 23.000’den fazla istasyonundan sağlanan bölgenin en kapsamlı veri seti kullanıldı. Yağışların 10 yıllık dönemlerde bazen artıp bazen azalsa da, genel olarak hep aynı seviyede kaldığı belirlendi. Bu durum, daha çok havadaki doğal hareketlere (atmosferik dinamiklere) bağlı gibi görünüyor. Üstelik bu bulgular, son iklim simülasyonları olan CMIP6 (Coupled Model Intercomparison Project Phase 6) simülasyonlarıyla da uyumlu. Hem yeni çalışma hem de CMIP6, bölgede geçmişte hâkim bir yağış eğilimi mevcut olmadığına işaret ediyor.

Yağışlar azalmasa bile bölge daha kuru hale geliyor. Küresel ısınmanın hava sıcaklıklarını artırması topraktaki ve bitkilerdeki suyu daha hızlı buharlaştırıyor. Araştırma ekibi ileride havanın daha da ısınacağını ve bu kurumanın artacağını ifade ediyor. Dahası, yeni iklim modelleri gelecekte yağışların biraz azalabileceğini de gösteriyor. Eğer bu olursa, Akdeniz’de kullanılabilir su kaynakları iyice azalabilir. Bu yüzden Akdeniz’de hem yağışların hem de sıcaklığın etkilerinin iyi anlaşılması, iyi bir bölgesel planlama yapılabilmesi ve bölgenin çevresel ve tarımsal geleceği için büyük önem taşıyor.

Makaleye erişmek için tıklayınız.

İTÜ Ayazağa Yerleşkesi

Rektörlük Binası Maslak-Sarıyer / İstanbul

İTÜ Ayazağa Yerleşkesi Telefon

0212 285 30 30 (40 Hat)

İTÜ Ayazağa Yerleşkesi Fax

0212 285 29 10

İTÜ