Karadeniz Bölgesinde Doğal Afet Kaynaklı Teknolojik Kazalara Karşı Dirençliliği Artırmayı Amaçlayan Projeye AB Desteği

Yürütücülüğünü Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü öğretim üyemiz Doç. Dr. Hüseyin Özdemir’in yaptığı proje, Interreg NEXT Karadeniz Havzasında Sınır Ötesi İşbirliği Programı kapsamında Avrupa Birliği’nden destek almaya hak kazandı.

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) koordinatörlüğünde; İstanbul İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü, Doğu Makedonya ve Trakya Bölgesi (PAMTH-Yunanistan) ve Ukrayna Ticaret Destek Merkezleri Birliği (UABSC-Ukrayna) iş birliğiyle oluşturulan konsorsiyum, “NATECH Resilience Initiative in the Black Sea Region (NAT-RES)” başlıklı projede, 24 ay süre ve 1.636.586 avro toplam bütçe ile desteklenecektir. Projenin toplam bütçesi içerisinde İTÜ bütçesi ise 554.302 avrodur.

Karadeniz Bölgesinde NATECH risklerinin azaltılması hedefleniyor

NAT-RES projesi, Karadeniz bölgesinde deprem ve seller gibi doğal afetlerin teknolojik kazaları tetikleyerek insan sağlığı, çevre güvenliği ve bölgesel istikrar üzerinde ciddi sonuçlara yol açabildiği NATECH (Doğal afet kaynaklı teknolojik kaza) olaylarını yönetme konusunda karşılaşılan kritik zorluklara odaklanacaktır. Doğal ve teknolojik tehlikeler arasındaki etkileşim, öngörülmesi ve yönetilmesi zor, karmaşık ve zincirleme riskler yaratmaktadır. Depremler gibi yıkıcı sismik aktiviteler ve iklim değişikliğinin etkisiyle oluşan ani seller gibi öngörülmesi zor iklimsel değişiklikler, sanayi faaliyetlerini aksatarak teknolojik kazalara yol açabilmektedir. Kimyasal tesisler, petrol rafinerileri, enerji santralleri ve ulaşım ağları gibi kritik altyapılar da dahil olmak üzere birçok sanayi tesisinin tehlike altındaki bölgelerde bulunması, NATECH olaylarının gerçekleşme olasılığını daha da artırmaktadır.

NAT-RES projesinin genel amacı, Karadeniz bölgesinde NATECH olaylarına karşı dirençliliği artırmaktır. Bu amaç doğrultusunda, olumsuz çevresel etkileri en aza indirmeyi ve Karadeniz bölgesindeki toplumların dayanıklılığını artırmayı hedefleyen ileri teknolojik çözümler, kapsamlı tehlike haritalandırmaları ve risk değerlendirme yöntemleri entegre edilecektir. Proje kapsamında, bölgede karşılaşılabilecek spesifik NATECH risklerine yönelik geliştirilmiş AFAD-EKA yazılımının, gerçek zamanlı izleme ve tesislerde otomatik kapanma mekanizmaları ile birlikte kullanılması öngörülmektedir. Bu uygulamalar ile erken uyarı sistemlerinde önemli iyileştirmeler meydana gelecektir. Bu sayede, NATECH risk yönetiminde en iyi uygulamaları içeren bir model sunulacak; entegre teknolojik ve çevre dostu çözümlerin afet etkilerini azaltmadaki ve müdahale sürelerini iyileştirmedeki etkinliği gösterilecektir. Projenin lider ortağı olan İTÜ, tehlike haritalarının oluşturulması, risk değerlendirme yöntemleri ve eğitim programları ile teknik ve bilimsel alanlara liderlik edecektir.

Projenin beklenen sonucu, bölgenin NATECH olaylarını öngörme, bunlara yanıt verme ve etkilerini azaltma kapasitesinde önemli bir iyileştirme sağlamaktır. Bu sayede yerel otoritelerin ve sanayi tesislerinin bu olaylara daha iyi hazırlanması, halkın farkındalığının artması ve daha güçlü afet müdahale stratejilerinin geliştirilmesi mümkün olacak; nihayetinde NATECH olaylarının insan sağlığı, çevre güvenliği ve bölgesel istikrar üzerindeki risk ve etkileri azaltılmış olacaktır. Proje ayrıca sınır ötesi iş birliği ağı kurulmasını, veri paylaşımının kolaylaştırılmasını ve ortak eğitim programlarının düzenlenmesini hedeflemektedir. Proje ortaklarının ev sahipliğinde gerçekleştirilecek sınır ötesi NATECH risk tatbikatları gibi etkinlikler, sınır ötesi hazırlık ve müdahale kapasitelerinin artırılmasına katkı sağlayacaktır.